Kamuli - Jinja
1 november 2017 - Kamuli, Oeganda
Hello, it's time for an update. Het zal een lange blog worden, omdat we toch weer een heleboel meegemaakt hebben. Mocht het vervelen, stop gerust met lezen of lees onderaan verder over ons weekendje Jinja, inclusief raften op de Nile.
Op weg naar het ziekenhuis
2 weekjes geleden zaten we sochtends vol verwachting te wachten op de chauffeur van het ziekenhuis. 3 kwartier na de afgesproken tijd begonnen we toch een beetje te twijfelen of hij wel zou komen. Dus wij het mail contact opgezocht op zoek naar een telefoonnummer, komen we erachter dat we het adres van het verkeerde hotel opgegeven hadden. Oeps! Dus uiteindelijk gebeld naar onze Britse contactpersoon en gelukkig nam ze op en kon ze het nummer van de chauffeur geven. En 2 uur later dan gepland, zaten we in de auto op weg naar het volgende avontuur. Rond lunchtijd kwamen we aan en we werden meteen ontvangen in het guesthouse met rijst met bonen (toen nog best lekker :p). Maar helaas konden wij niet in het guesthouse verblijven omdat ze een grote groep artsen met kinderen verwachtten, dus daarna werden we naar onze slaapplek gebracht: St. Joseph vocational centre, een agrarische/technische boarding school. Daar werden we enthousiast ontvangen (met bier, het was tenslotte zondag) en kregen we de sleutel van ons verblijf. De vloer was niet helemaal heel, maar we hadden wel allebei onze eigen kamer en stromend (helaas koud) water. S'avonds mochten we mee eten met de leiding van de school (fathers en brothers van de salesianen van Don Bosco, een katholieke stroming). Ze waren heel gastvrij, maar het was toch wel een beetje ongemakkelijk. Met gevulde buikjes en een beetje spanning voor de eerste coschapdag, gingen we slapen.
De eerste coschapdag
Op maandag werden we ontvangen door father Emmanuel, de administrator van het ziekenhuis. Hij heeft ons het ziekenhuis laten zien (zie foto's, niet te vergelijken met Nederland). Het ziekenhuis bestaat uit 4 afdelingen (Medical, surgical, pediatrics en maternity) en het OPD (out patient departement, soort combinatie van huisarts en een polikliniek). Op het terrein van het ziekenhuis zaten veel familieleden van de patiënten. Zij slapen op het ziekenhuisterrein omdat zij verantwoordelijk zijn voor de verzorging inclusief het eten van hun zieke familielid.
Na de rondleiding gingen we naar de Medical Ward. Daar ontmoetten we Lydia, een jonge Britse dokter die tijdelijk in het ziekenhuis werkte. We hebben een paar patiënten gezien tijdens de visite en daarna zijn we koffie gaan drinken met Lydia en Kris (de andere Britse dokter) bij het guesthouse. Zij hebben ons alles over het reilen en zeilen in het ziekenhuis kunnen vertellen en gelukkig was het ook meteen heel gezellig. Plus erg prettig om er mensen bij te hebben die soortgelijke opvattingen hebben over de gezondheidszorg als wij. De rest van de week hebben we met hen de visites gedaan en smiddags en s'avonds hebben we lekker samen in de guesthouse gegeten.
Wat doen wij op ons coschap?
Een coschapdag hier ziet er heel anders uit dan in NL. Sochtends beginnen we met de visite en daarna ga je rustig even koffie drinken in het guesthouse. Daarna soms nog even terug om wat dingen te regelen en anders gewoon relaxen tot na de lunch. Smiddags zijn er meestal nog nieuwe patiënten die gezien kunnen worden en moet er nagevraagd worden of alle aangevraagde onderzoeken gedaan zijn.
Er is maar een beperkt aantal testen die hier gedaan kunnen worden. Ook zijn testen vaak niet beschikbaar, waardoor we bijvoorbeeld tot op heden nog maar 1 bloedsuiker hebben kunnen meten. Daarbij moeten mensen voor de testen (met uitzondering van malaria, hiv en tbc) betalen en hebben veel patiënten hier geen geld voor. Het kan daardoor lang duren voordat een test gedaan kan worden (mensen verkopen soms zelfs een stuk van hun land) of een test kan niet gedaan worden. Patienten worden zelfs niet behandeld voordat ze betaald hebben!
Diagnostiek is daardoor heel lastig en anamnese (gesprek over klacht) en lichamelijk onderzoek zijn dus des te belangrijker. Anamnese is echter ook niet zo gemakkelijk, omdat een deel verloren gaat in de vertaling van de nurses en omdat mensen soms alleen zeggen dat ze last hebben van 'pressure' wat dat dan ook moge zijn.
Daarnaast is de werk ethos van de verpleegkundigen heel anders dan wij in Nederland gewend zijn. Zo worden observaties (o.a. bloeddruk, pols) bij patiënten veel minder gedaan en wordt soms een behandeling niet gegeven omdat het niet beschikbaar is. Er wordt echter geen contact opgenomen met de arts over een vervangende behandeling. Ook worden behandelingen wel eens niet gegeven of testen niet gedaan omdat dat 'vergeten' is.
In onze eerste week hebben wij vooral meegelopen bij de visite van de Medical Ward en de pediatrics ward (kinderen). In de Medical Ward zie je o.a. patiënten met malaria, tbc, longontsteking, maagzweren, tetanus, gynaecologische ziekten en neurologische ziekten. In de pediatric Ward vooral veel malaria, maagdarmontsteking, ook 2 kindjes met sikkelcelziekte en best wel wat te vroeg geboren baby's (zelfs van 26 weken oud). Ook zijn we in de middag een paar keer naar chirurgie gegaan, waar we best heftige dingen meegemaakt hebben, zoals wanneer 2 mannen binnengebracht werden die in brand gestoken waren omdat ze iets gestolen zouden hebben.
Alhoewel er zeker mensen beter gemaakt worden door onder andere vochttoediening en antibiotica, hebben we toch al heel wat mensen zien sterven.
VVF camp
Halverwege onze eerste week kwam een hele groep Britse artsen met hun kinderen aan om vrouwen te opereren die last hadden van 'vesicovaginale fistels', oftewel een verbinding tussen de blaas en vagina waardoor urine uit de vagina stroomt en vrouwen last hebben van continue incontinentie. Dit ontstaat met name na langdurige bevallingen van gemiddeld 3 dagen (!) waarbij de blaaswand niet voldoende bloedvoorziening heeft en gedeeltelijk afsterft waardoor de verbinding met de vagina gevormd wordt. In een week werden 40 vrouwen geopereerd, die allemaal in een soort partytent bij het ziekenhuis aan het kamperen waren in afwachting tot een operatie. Bij deze operaties hebben we ook een paar dagdelen meegekeken en geassisteerd.
Begeleiding door Ugandese artsen
Na onze eerste week, zijn de Britse artsen naar huis gegaan en waren we overgeleverd aan de begeleiding van de Ugandese artsen. De communicatie verloopt wat moeizamer in verband met andere werkwijzen en een kleine taalbarrière. Hier zijn we met het verloop van de dagen meer aan gewend geraakt waardoor de samenwerking nu beter gaat. Als wij het bijvoorbeeld niet eens zijn met een bepaald beleid, geven we aan hoe wij het in Nederland zouden doen en soms gaan ze daarin mee, soms niet.
We zijn de tweede week ook mee gaan lopen op de maternity afdeling, waar zwangere vrouwen liggen en vrouwen die net bevallen zijn. We zijn op de OPD mee gaan lopen met Arthur, de clinical officer, die een soort huisarts is hier. Wij vonden dat hierin verrassend veel overeenkomsten met Nederland waren, maar het beleid verschilt door de verwachting van patiënten (medicatie of opname), de schaarse aanwezigheid van testen en de lange afstand die patiënten afleggen naar het ziekenhuis van soms wel 40 km.
Emotie en religie
Met ziekte en overlijden wordt hier in Uganda op een hele andere manier omgegaan dan in Nederland. Familieleden kamperen rondom het ziekenhuis om voor de zieke te zorgen en voor geld te zorgen om de behandelingen en onderzoeken mee te betalen. Toch worden weinig emoties getoond, door zowel familieleden als verpleegkundigen. Zo komt het nog wel eens voor dat we op de afdeling komen en vragen naar een bepaalde patiënt en dan te horen krijgen 'oh he died'.
Dat het ziekenhuis katholiek is, is te merken aan de vele zusters die er rondlopen. Daarnaast wordt bij de waarden van het ziekenhuis geloof in God boven medische kennis gesteld. Een keer toen een patiënt overleed kregen we te horen dat we vast op de verkeerde manier gebeden hadden.
Weekendje Jinja
Na 2 weekjes coschap hadden we wel zin om er een weekendje tussenuit te gaan. Met de matatu (een soort Volkswagen busje, waar 15 mensen in kunnen, maar het is Uganda dus we zaten er met 21 in), waren we in een uurtje in Jinja. Daar zijn we naar ons hotel gelopen en hebben we smiddags heerlijk gechilld bij het zwembad :O we moeten toch een beetje bruin terugkomen ;) de volgende ochtend hebben we lekker rustig aan gedaan en smiddags zijn we op souvenir jacht gegaan. Jinja is echt een souvenir paradijs. Winkel na winkel vol met allemaal leuke hebbedingetjes. 4-5 uur later zaten we met een tas vol spullen uitgeput klaar voor een diner dat een keer niet bestond uit rijst met bonen.
Op zondag was het eindelijk zo ver: raften op de Nile. We hadden allebei al een keer eerder geraft met rapids niveau 2-3. Dit was echter niet te vergelijken. Een rapid van minder dan niveau 4 zat er namelijk niet bij (op een schaal van 1-5). Na een uitleg van ongeveer 3 kwartier over alle commando's zaten we met 8 mensen en onze guide in de raft helemaal klaar voor onze eerste rapid. Het was meteen een van de heftigste. Het begon namelijk met wat leuke golfjes en als we hard paddelden zouden we ook nog van de waterval van 4 meter hoog afgaan! Mega cool natuurlijk en in de boot blijven zitten is ons zeker niet gelukt. Ik (iris) heb het zelfs voor elkaar gekregen om er 5 van de 8 keer uit te vallen. Dan deed Sandra het toch een stuk beter met 4 van de 8 ;) na de 2e rapid was er van mijn broek niet veel meer over, maar dat mocht de pret niet drukken. Uiteindelijk hebben we 27 kilometer afgelegd, heerlijk geluncht tussendoor, af en toe doodsangsten uitgestaan, maar vooral heel erg genoten! snachts hebben we geslapen in een dorm met uitzicht op de Nijl (zie foto's voor zonsondergang) en de volgende dag zijn we als rijke mzungus door een private vehicle (anders moesten we met de bodaboda en dat leek ons toch niet zo verstandig) afgezet bij de guesthouse in Kamuli. Helemaal klaar voor de volgende week!
Op weg naar het ziekenhuis
2 weekjes geleden zaten we sochtends vol verwachting te wachten op de chauffeur van het ziekenhuis. 3 kwartier na de afgesproken tijd begonnen we toch een beetje te twijfelen of hij wel zou komen. Dus wij het mail contact opgezocht op zoek naar een telefoonnummer, komen we erachter dat we het adres van het verkeerde hotel opgegeven hadden. Oeps! Dus uiteindelijk gebeld naar onze Britse contactpersoon en gelukkig nam ze op en kon ze het nummer van de chauffeur geven. En 2 uur later dan gepland, zaten we in de auto op weg naar het volgende avontuur. Rond lunchtijd kwamen we aan en we werden meteen ontvangen in het guesthouse met rijst met bonen (toen nog best lekker :p). Maar helaas konden wij niet in het guesthouse verblijven omdat ze een grote groep artsen met kinderen verwachtten, dus daarna werden we naar onze slaapplek gebracht: St. Joseph vocational centre, een agrarische/technische boarding school. Daar werden we enthousiast ontvangen (met bier, het was tenslotte zondag) en kregen we de sleutel van ons verblijf. De vloer was niet helemaal heel, maar we hadden wel allebei onze eigen kamer en stromend (helaas koud) water. S'avonds mochten we mee eten met de leiding van de school (fathers en brothers van de salesianen van Don Bosco, een katholieke stroming). Ze waren heel gastvrij, maar het was toch wel een beetje ongemakkelijk. Met gevulde buikjes en een beetje spanning voor de eerste coschapdag, gingen we slapen.
De eerste coschapdag
Op maandag werden we ontvangen door father Emmanuel, de administrator van het ziekenhuis. Hij heeft ons het ziekenhuis laten zien (zie foto's, niet te vergelijken met Nederland). Het ziekenhuis bestaat uit 4 afdelingen (Medical, surgical, pediatrics en maternity) en het OPD (out patient departement, soort combinatie van huisarts en een polikliniek). Op het terrein van het ziekenhuis zaten veel familieleden van de patiënten. Zij slapen op het ziekenhuisterrein omdat zij verantwoordelijk zijn voor de verzorging inclusief het eten van hun zieke familielid.
Na de rondleiding gingen we naar de Medical Ward. Daar ontmoetten we Lydia, een jonge Britse dokter die tijdelijk in het ziekenhuis werkte. We hebben een paar patiënten gezien tijdens de visite en daarna zijn we koffie gaan drinken met Lydia en Kris (de andere Britse dokter) bij het guesthouse. Zij hebben ons alles over het reilen en zeilen in het ziekenhuis kunnen vertellen en gelukkig was het ook meteen heel gezellig. Plus erg prettig om er mensen bij te hebben die soortgelijke opvattingen hebben over de gezondheidszorg als wij. De rest van de week hebben we met hen de visites gedaan en smiddags en s'avonds hebben we lekker samen in de guesthouse gegeten.
Wat doen wij op ons coschap?
Een coschapdag hier ziet er heel anders uit dan in NL. Sochtends beginnen we met de visite en daarna ga je rustig even koffie drinken in het guesthouse. Daarna soms nog even terug om wat dingen te regelen en anders gewoon relaxen tot na de lunch. Smiddags zijn er meestal nog nieuwe patiënten die gezien kunnen worden en moet er nagevraagd worden of alle aangevraagde onderzoeken gedaan zijn.
Er is maar een beperkt aantal testen die hier gedaan kunnen worden. Ook zijn testen vaak niet beschikbaar, waardoor we bijvoorbeeld tot op heden nog maar 1 bloedsuiker hebben kunnen meten. Daarbij moeten mensen voor de testen (met uitzondering van malaria, hiv en tbc) betalen en hebben veel patiënten hier geen geld voor. Het kan daardoor lang duren voordat een test gedaan kan worden (mensen verkopen soms zelfs een stuk van hun land) of een test kan niet gedaan worden. Patienten worden zelfs niet behandeld voordat ze betaald hebben!
Diagnostiek is daardoor heel lastig en anamnese (gesprek over klacht) en lichamelijk onderzoek zijn dus des te belangrijker. Anamnese is echter ook niet zo gemakkelijk, omdat een deel verloren gaat in de vertaling van de nurses en omdat mensen soms alleen zeggen dat ze last hebben van 'pressure' wat dat dan ook moge zijn.
Daarnaast is de werk ethos van de verpleegkundigen heel anders dan wij in Nederland gewend zijn. Zo worden observaties (o.a. bloeddruk, pols) bij patiënten veel minder gedaan en wordt soms een behandeling niet gegeven omdat het niet beschikbaar is. Er wordt echter geen contact opgenomen met de arts over een vervangende behandeling. Ook worden behandelingen wel eens niet gegeven of testen niet gedaan omdat dat 'vergeten' is.
In onze eerste week hebben wij vooral meegelopen bij de visite van de Medical Ward en de pediatrics ward (kinderen). In de Medical Ward zie je o.a. patiënten met malaria, tbc, longontsteking, maagzweren, tetanus, gynaecologische ziekten en neurologische ziekten. In de pediatric Ward vooral veel malaria, maagdarmontsteking, ook 2 kindjes met sikkelcelziekte en best wel wat te vroeg geboren baby's (zelfs van 26 weken oud). Ook zijn we in de middag een paar keer naar chirurgie gegaan, waar we best heftige dingen meegemaakt hebben, zoals wanneer 2 mannen binnengebracht werden die in brand gestoken waren omdat ze iets gestolen zouden hebben.
Alhoewel er zeker mensen beter gemaakt worden door onder andere vochttoediening en antibiotica, hebben we toch al heel wat mensen zien sterven.
VVF camp
Halverwege onze eerste week kwam een hele groep Britse artsen met hun kinderen aan om vrouwen te opereren die last hadden van 'vesicovaginale fistels', oftewel een verbinding tussen de blaas en vagina waardoor urine uit de vagina stroomt en vrouwen last hebben van continue incontinentie. Dit ontstaat met name na langdurige bevallingen van gemiddeld 3 dagen (!) waarbij de blaaswand niet voldoende bloedvoorziening heeft en gedeeltelijk afsterft waardoor de verbinding met de vagina gevormd wordt. In een week werden 40 vrouwen geopereerd, die allemaal in een soort partytent bij het ziekenhuis aan het kamperen waren in afwachting tot een operatie. Bij deze operaties hebben we ook een paar dagdelen meegekeken en geassisteerd.
Begeleiding door Ugandese artsen
Na onze eerste week, zijn de Britse artsen naar huis gegaan en waren we overgeleverd aan de begeleiding van de Ugandese artsen. De communicatie verloopt wat moeizamer in verband met andere werkwijzen en een kleine taalbarrière. Hier zijn we met het verloop van de dagen meer aan gewend geraakt waardoor de samenwerking nu beter gaat. Als wij het bijvoorbeeld niet eens zijn met een bepaald beleid, geven we aan hoe wij het in Nederland zouden doen en soms gaan ze daarin mee, soms niet.
We zijn de tweede week ook mee gaan lopen op de maternity afdeling, waar zwangere vrouwen liggen en vrouwen die net bevallen zijn. We zijn op de OPD mee gaan lopen met Arthur, de clinical officer, die een soort huisarts is hier. Wij vonden dat hierin verrassend veel overeenkomsten met Nederland waren, maar het beleid verschilt door de verwachting van patiënten (medicatie of opname), de schaarse aanwezigheid van testen en de lange afstand die patiënten afleggen naar het ziekenhuis van soms wel 40 km.
Emotie en religie
Met ziekte en overlijden wordt hier in Uganda op een hele andere manier omgegaan dan in Nederland. Familieleden kamperen rondom het ziekenhuis om voor de zieke te zorgen en voor geld te zorgen om de behandelingen en onderzoeken mee te betalen. Toch worden weinig emoties getoond, door zowel familieleden als verpleegkundigen. Zo komt het nog wel eens voor dat we op de afdeling komen en vragen naar een bepaalde patiënt en dan te horen krijgen 'oh he died'.
Dat het ziekenhuis katholiek is, is te merken aan de vele zusters die er rondlopen. Daarnaast wordt bij de waarden van het ziekenhuis geloof in God boven medische kennis gesteld. Een keer toen een patiënt overleed kregen we te horen dat we vast op de verkeerde manier gebeden hadden.
Weekendje Jinja
Na 2 weekjes coschap hadden we wel zin om er een weekendje tussenuit te gaan. Met de matatu (een soort Volkswagen busje, waar 15 mensen in kunnen, maar het is Uganda dus we zaten er met 21 in), waren we in een uurtje in Jinja. Daar zijn we naar ons hotel gelopen en hebben we smiddags heerlijk gechilld bij het zwembad :O we moeten toch een beetje bruin terugkomen ;) de volgende ochtend hebben we lekker rustig aan gedaan en smiddags zijn we op souvenir jacht gegaan. Jinja is echt een souvenir paradijs. Winkel na winkel vol met allemaal leuke hebbedingetjes. 4-5 uur later zaten we met een tas vol spullen uitgeput klaar voor een diner dat een keer niet bestond uit rijst met bonen.
Op zondag was het eindelijk zo ver: raften op de Nile. We hadden allebei al een keer eerder geraft met rapids niveau 2-3. Dit was echter niet te vergelijken. Een rapid van minder dan niveau 4 zat er namelijk niet bij (op een schaal van 1-5). Na een uitleg van ongeveer 3 kwartier over alle commando's zaten we met 8 mensen en onze guide in de raft helemaal klaar voor onze eerste rapid. Het was meteen een van de heftigste. Het begon namelijk met wat leuke golfjes en als we hard paddelden zouden we ook nog van de waterval van 4 meter hoog afgaan! Mega cool natuurlijk en in de boot blijven zitten is ons zeker niet gelukt. Ik (iris) heb het zelfs voor elkaar gekregen om er 5 van de 8 keer uit te vallen. Dan deed Sandra het toch een stuk beter met 4 van de 8 ;) na de 2e rapid was er van mijn broek niet veel meer over, maar dat mocht de pret niet drukken. Uiteindelijk hebben we 27 kilometer afgelegd, heerlijk geluncht tussendoor, af en toe doodsangsten uitgestaan, maar vooral heel erg genoten! snachts hebben we geslapen in een dorm met uitzicht op de Nijl (zie foto's voor zonsondergang) en de volgende dag zijn we als rijke mzungus door een private vehicle (anders moesten we met de bodaboda en dat leek ons toch niet zo verstandig) afgezet bij de guesthouse in Kamuli. Helemaal klaar voor de volgende week!
Groetjes ook van oma.
Leuk om alles te lezen. Sterkte met jullie co-schap, wat is het een bijzondere ervaring voor jullie. En geniet van alle mooie dingen die jullie mogen mee maken.
Liefs van mij